علوم و فنون جامع کنکور ۱۴۰۱
آن لحظهها، جوانی ما بود
آن لحظهها بیشهء بیدار
زیبا و پرشکوه و شکیبا
نه در چَرا، به چون و چرا بود …
آن لحظهها، جوانی ما بود» شفیعی کدکنی
نگارش کتاب که تمام شد، برگشتیم به نقطهء آغاز و بحث در مورد اینکه برای «مقدمه» چه باید بگوییم.
روزی از روزهای خردادماه سال ۹۹ دور هم نشستیم تا از لحظههایی بنویسیم که به قول سعدی «حاصل دورِ زندگی» ما بود و نتیجهاش کتابی در دستان شما.
کتاب علوم و فنون ادبی، تصویری شد از ماجرای چهار نفری که روزگاری مثل شما، دانشآموز رشتهء علوم انسانی بودند و دغدغهشان «عروض» بود و «آرایه»: تشخیص اختیارات وزنی و فهم تفاوت «اضافهء تشبیهی» و «استعاری». روزهایی را به یاد آوردیم که درست مثل خود شما برای «تاریخ ادبیات» و حفظ نام شاعران و نویسندگان، جدول میکشیدیم. به یاد جزوههامان افتاده بودیم و روز آزمون سراسری؛ هر چهار نفر، یک انتخاب داشتیم و آن هم ادبیات. از ما برنمیآمد دنبال رشتهای بریم که عاشقش نباشیم.
سالها در این رشته درس خواندیم. با تاریخ، مفاهیم، وزن و آرایههای شعر و نثر فارسی زندگی کردیم. معلم شدیم و داستانهای شما را شنیدیم. بخشهایی که در یادگیری آن اشکال داشتید، نکات مهم، ترفندهایی که در آزمون سراسری برای به چالش کشیدن ذهن شما از آن استفاده میکنند، همه را در نظر گرفتیم و در آخر، در نگارش کتاب، یک هدف را پیش رو قرار دادیم: «موفقیت شما در بخش ادبیات اختصاصی آزمون سراسری.»
کتاب را در قالب چهار بخش «سبک شناسی و تاریخ ادبیات»، «عروض و قافیه»، «آرایه های ادبی» و «قرابت معنایی» ببینید.
در بخش سبکشناسی و تاریخ ادبیات، تلاشمان بر این بود که در قالب «نمودارهای توالی زمانی» رابطهء علّی وقایع را مشخص کنیم و با ترسیم «جداول مقایسهای»، تفاوتهای سطوح سهگانهء ادوار مختلف را نشان دهیم.
هدف اصلیمان در این بخش، تغییر یادگیری تاریخ ادبیات از حفظکردن محض به فهم و درک مطالب بوده است. در پایان مباحث سبکشناسی، برای آشنایی شما با سبک ادبی هر دوره، نمونهای از اشعار ادوار مختلف را در سه قلمرو زبانی، ادبی و فکری تحلیل کردهایم.
در بخش عروض و قافیه با آموزش گامبهگام مباحث عروضی پیش رفتهایم. با قراردادن تمرینهای متنوع در پایان هر مبحث، سعیکردیم مفاهیم عروضی را ملکهء ذهنتان سازیم. با آموزش جزبهجزء نکات تستیِ عروض در قالب عنوان «فراموش نکنید»، شما را با سؤالات کنکوری آشنا ساختهایم.
در بخش آرایههای ادبی سعی کردیم با ذکر مثال و مصداقی آشنا با ذهنتان، توضیح مطالب را آغاز کنیم و بعد از تحلیل مثالهای متعدد، به قاعدهء اصلی اشاره کنیم.
در بخش قرابت معنایی برای نخستینبار در میان کتابهای آموزشی، درسنامهای جامع تهیه کردهایم. در این درسنامهها اصلیترین مفاهیم شعری هر دوره را در قالب ساختار سؤالات کنکور تحلیل کردهایم؛ طوری که در انتها ساختار و مدلهای مختلف سؤالات قرابت معنایی را در آزمون سراسری بهدست میآورید. از «واژههای تداعیکننده» برای درک مفهوم بیت کمک گرفتهایم و علاوه بر آن، بر مهارتهای واژگانی، دستوری و ادبی که در یافتن مفهوم بیت چارهساز است، تأکید کردهایم.
معتقدیم درسنامه بدون طراحی «تست» در آموختن مطلب، ناتوان است؛ طراحی پرسشهای چهارگزینهای در قالب عنوان «محک بزنیم» برای کسب مهارت شما در یافتن تلههای تستی در کنکور است.
کتاب علوم و فنون ادبی حاضر شامل ۱۶۸۰ تست است. در چینش تستها، کوشیدیم از تستهای «آسان» به «سخت» برویم. تستهای تألیفی دربرگیرندهء سؤالات آموزشی (با هدف یادگیری مطالب) و تستهای شبیهسازیشده با آزمونهای سراسری است. اعمِ تستهای آزمونهای سراسری علوم انسانی در سالهای اخیر را پاسخ گفتهایم تا مجموعهء کاملی از سؤالات کنکور در اختیارتان قرار بگیرد. پاسخنامهها نیز جامع و کاملاً تشریحی است.
در انتها، کتاب علوم و فنون که در دست دارید، حاصل اعتماد و تلاش همکاران باانگیزهمان در انتشارات «مشاوران آموزش» است. به ثمر رسیدن این اثر را مرهون همدلی ایشان میدانیم:
جناب آقای وحید تمنّا، مدیریت محترم انتشارات مشاوران آموزش از اعتماد و جسارتبخشی شما بینهایت سپاسگزاریم.
جناب آقای دکتر احمد خداداد، مدیریت محترم بخش تألیف و تولید انتشارات، شما چراغ اول را در ذهنمان روشن کردید. جایجای این مسیر را با ما قدم زدید و ناهمواریها را بر ما آسان کردید. از ما خواستید «نویسنده» باشیم و «خلّاق». حضورتان در کنار اثر، وزنِ کتاب ماست. از شما ممنونیم.
همکاران عزیزمان در واحد تألیف و تولید،
خانمها سها سلیمانزاده و حدیث احمدی، مسئولان اجرایی کتاب، شاهد تلاش هر روزهتان در به ثمر رسیدن اثر بودهایم. قدردان برنامهریزی، دقت و جزئینگری شما هستیم.
سرکار خانم الهام رودبارانی، صفحهآرای کتاب، از حُسن سلیقه و دقت نظرتان ممنونیم.
دست تمامی همکاران ویراستارمان را که عیبها و نواقصمان را یادآوری کردند، بهگرمی میفشاریم.